แนวคิดจากคานธี

ท่านมหาตมะ คานธี เอกบุรุษชาวอินเดียที่ชนทั่วโลกรู้จัก
ในภาพของนักต่อสู้เพื่อสิทธิเสรีภาพและความเป็นเอกภาพของชาวอินเดีย
ได้กล่าวไว้ในหลายเหตุการณ์ ซึ่งถือว่าเป็นแนวคิดที่น่าสนใจ
ในหลาย ๆ เรื่อง สามารถนำมาใช้เป็นประโยชน์ในการดำเนินชีวิตได้เป็นอย่างดี
อาทิเช่น

ความสุขอันแท้จริงมิได้เกิดจากภายนอก หากเกิดจากภายใน

หยดน้ำที่รวมตัวกันมากเข้า ย่อมก่อให้เกิดมหาสมุทรได้ฉันใด
ด้วยเมตตาธรรมคนเรา ก็ย่อมก่อให้เกิดมหาสมุทรแห่งมิตรภาพได้ฉันนั้น
รูปโฉมของโลกจะเปลี่ยนไปมากทีเดียว
หากเราทุกคนอยู่ร่วมกันด้วยความรักและเมตตา

ถ้าหากความเกียจคร้านก่อให้เกิดความปวดร้าว เราก็ไม่ควรเกียจคร้าน
ในทำนองเดียวกัน
ถ้าหากความประพฤติชั่วก่อให้เกิดความทุกข์ เราก็ไม่ควรประพฤติชั่ว

ความสุขและความสงบทางใจของคนเราอยู่ที่การกระทำ
สิ่งที่เราเห็นว่าถูกต้องและเหมาะสม มิใช่อยู่ที่ผู้อื่นเขาพูดหรือเขากระทำ

ผู้ที่คิดถึงความทุกข์ยากของเพื่อนมนุษย์ จะไม่คิดถึงความทุกข์ยากของตนเองเลย
ก็เขาจะหาเวลามาคิดถึงความทุกข์ยากของตนเองได้ที่ไหน

เกียรติอยู่ที่ระงับความโกรธกับคนของเราเอง
เพราะกับคนอื่นนั้น เราถูกบังคับให้ต้องควบคุมความโกรธของเราอยู่แล้ว
การระงับความโกรธกับผู้อื่นได้นั้นจะเป็นเกียรติไปได้อย่างไร

ถ้าเรามัวแต่คิดถึงความมากมายใหญ่โตของการงาน
เราจะเกิดความสับสน และทำอะไรไม่ได้เลย
ตรงกันข้าม หากเราจับงานขึ้นมาทำทันที
เราจะพบว่า
แม้ใหญ่เท่าภูเขา งานก็จะค่อยลดน้อยลงทุกวัน ๆ
แล้วในที่สุดก็สำเร็จลงได้

เราไม่อยากดูความผิดของตนเอง
แต่อยากดูความผิดของผู้อื่น
ความวุ่นวายและยุ่งยากเกิดจากนิสัยอย่างนี้ไม่น้อยเลย

แม้แต่ชั่วนาทีเดียวที่ผ่านไปโดยเปล่าประโยชน์
ก็จะไม่มีวันกลับคืนมาได้
แต่ทั้ง ๆ ที่รู้เช่นนี้ คนเราก็ยังปล่อยเวลาให้ผ่านไป
โดยเปล่าประโยชน์เสียมากต่อมาก

ความดื้อรั้นกับความยืนหยัด สองอย่างนี้แตกต่างกันมาก
การพยายามบังคับให้ผู้อื่นเห็นด้วยกับทรรศนะของตน เป็นความดื้อรั้นอย่างหนึ่ง
ส่วนความยืนหยัด ได้แก่การที่เรามีแนวคิดเป็นของตนเอง
และปฏิบัติตนจนผู้อื่นเห็นด้วยกับแนวความคิดนั้นด้วยใจสมัครของเขาเอง

ความอิจฉาย่อมกลืนกินผู้ที่มีความอิจฉานั้นเอง
แต่ที่เป็นเป้าหมายของความอิจฉา ไม่ได้รับความกระทบกระเทือนอะไรเลย
และเขามักจะไม่รู้ตัวสียด้วยซ้ำว่าถูกอิจฉา

สภาพที่ตรงข้ามกับความอิจฉาคือ ความเป็นผู้มีใจกว้างและไม่ยอมให้เราอิจฉาใคร
หากใครมีคุณธรรมความดี เราก็จะชื่นชอบในคุณธรรมความดีนั้น
และจะได้ประโยชน์จากคุณธรรมความดีนั้นด้วย

หยดน้ำยังทำให้มหาสมุทรเกิดขึ้นได้
เพราะหยดน้ำเหล่านั้นมีความเชื่อมแน่นและสามัคคีธรรมกันเป็นอันดี นี้ฉันใด
ในกรณีของคนเราก็ฉันนั้น

อย่าฟังข่าวลือ หรือถ้าฟังก็อย่าเชื่อ

ถ้าเราจะเลิกพูดเรื่องไร้สาระ แม้เรื่องที่เป็นสาระก็พูดให้น้อยที่สุดที่จะน้อยได้
เราจะสามารถประหยัดเวลาทั้งของเราและของผู้อื่นได้ไม่น้อยทีเดียว

จงอย่าได้คิด พูด หรือเขียนโดยปราศจากการใคร่ครวญ
ถ้าท่านทำได้เช่นนี้ ลองคิดดูว่าท่านจะประหยัดเวลาของท่านได้เพียงไหน

ผู้ใดที่มีสาเหตุอันควรโกรธ แต่ไม่โกรธ
ผู้นั้นแหละคือผู้ที่เอาชนะความโกรธได้อย่างแท้จริง

การเอาชนะความโกรธมิใช่หมายความว่า
ข้างนอกไม่โกรธแต่จิตใจนั้นกรุ่นอยู่ด้วยความโกรธ
การเอาชนะความโกรธที่แท้จริงหมายถึง
โค่นต้นโค่นรากความโกรธให้หมดสิ้นไป

ผู้ที่พร่ำพรรณาถึงความทุกข์ยากของตน
รังแต่จะทวีความทุกข์ยากเหล่านั้นให้เพิ่มขึ้น

จะมีสิ่งไรที่น่าอัศจรรย์ไปยิ่งกว่า
ความงามของท้องฟ้าที่เดียรดาษไปด้วยกลุ่มดารา
และจิตใจของคนผู้เปี่ยมไปด้วยคุณธรรม

บางส่วนจากหนังสือ "วาทะคานธี "
ของ กรุณา-เรืองอุไร กุศลาสัย ผู้รวบรวมและถ่ายทอด